Making - Complex Projects 2018

Cindy Vissering

Making - Complex Projects

Een workshop in navolging van de uitspraak van de beroemde architect Mies van der Rohe: "Elk materiaal heeft specifieke eigenschappen en we moeten die begrijpen als we ze willen gebruiken." De leerstoel 'Complex Projects' van de faculteit architectuur van de TU Delft heeft een jaarlijks terugkerende module opgezet waarin studenten fysiek aan de slag gaan met het experimenteren met beton. Ze maken een ontwerp waarvan ze in beton een model maken. De workshop wordt vanuit Tektoniek gefaciliteerd door Siebe Bakker van bureaubakker.

In de eerste paar lessen maken de studenten kennis met de eigenschappen van beton en gaan zij zelf een aantal testkubussen mixen en storten. Vervolgens wordt invulling gegeven aan een ontwerpopdracht met de geleerde eigenschappen van beton in gedachten. Met het maken van een model ontdekken de studenten meer van de eigenschappen van het storten van beton. De objecten moeten bijvoorbeeld ook weer ontkist worden en dat vraagt om aanpassing in de vormgeving. Met deze ervaring van een serie test-storten passen zij het ontwerp aan voor het definitieve model.

De ervaring die de studenten hiermee opdoen is vergelijkbaar met wat architecten dagelijks ervaren. Een ontwerp wordt altijd aangepast aan de mogelijkheden van de materialen waarin het ontwerp gemaakt wordt. Soms is hiervoor een hele zoektocht nodig om de expressie die de architect in gedachten heeft, tot werkelijkheid te kunnen maken. Door dit nu in het klein te ervaren, leren de studenten hoe zij hiermee flexibel om kunnen gaan.

Gerecyclede materialen

De opgave van 2018 is vormgegeven rondom het toepassen van beton met beton- en menggranulaat als grindvervanger. Beton- en menggranulaat komen voort uit sloopafval. Wanneer men de verschillende grondstoffen zorgvuldig scheidt, kan zuiver betonpuin weer als betongranulaat in nieuw beton worden ingezet. Menggranulaat is betonpuin vervuild met metselwerk en soms andere bestanddelen. Beide zijn goed toe te passen als toeslagmateriaal in nieuw beton. Volgens de norm zonder problemen tot 20-30 % (afhankelijk van de betonsterkte en toepassing). Met de aanwijzingen van CUR-aanbeveling 112 kan zelfs tot 100% betongranulaat toegepast worden.

De vraag aan de studenten is om te komen met ontwerpen die hieraan recht doen, passend in een circulaire economie. Deze opgave sluit aan bij een onderzoeksproject waarbij de vakgroep is betrokken. In dit onderzoek, dat onderdeel uitmaakt van een internationaal subsidietraject, is het doel om te komen tot nieuwe concepten en prefab betonproducten die vervaardigd zijn met beton- of menggranulaat. Wellicht geven de ontwerpideeën van de studenten een bijdrage aan het onderzoekstraject.

Maatschappelijke opgave

Mooi is om te zien dat de groepen studenten op zoek gegaan zijn naar een maatschappelijke functie voor het betonproduct dat zij ontwikkelen.
Ook worden de principes van de circulaire economie steeds toegepast. Geïnspireerd door wat docent/begeleider Henri van Bennekom betoogde: "Met alleen het gebruik van gerecycled toeslagmateriaal redden we het in de toekomst niet. We moeten dit een stap verder brengen. Het uit elkaar halen en hergebruiken van elementen en onderdelen is de oplossingsrichting voor een meer duurzame toekomst. Het verlengen van de levensduur van betonproducten met gerecycled toeslagmateriaal. Het verlengen van de levenscyclus met 'dis-assembly' en 're-use'.

Concrete Current

Naast een circulair ontwerp wilde het studententeam Concrete Current dat hun oplossing ook een maatschappelijk probleem zou aanpakken. In hun ontwerp verbonden zij twee problemen: namelijk afval en energie. Het team verdiepte zich in de eventuele batterijfunctie van beton, en daarbij kwamen zij een interessante optie tegen.

Drijvend beton

Op festivals en andere tijdelijke toepassingen worden vaak plastic elementen gebruikt om een drijvend platform aan te leggen. Beton heeft een lange levensduur, dus wanneer het platform opgebouwd wordt uit modulaire elementen, dan kunnen de elementen telkens opnieuw ingezet worden. Het studententeam Modular Optimization van de TU Delft wilden niet het beton zelf lichter maken, omdat dit volgens hen ook aan de sterkte concessies doet, maar de module van een holle kern voorzien.

Beton dakpaneel basis voor groen dak

Omdat beton het meest toegepaste bouwmateriaal is, wilde het studententeam Smog and Rain naast de toepassing van beton met gerecycled toeslagmateriaal ook een maatschappelijk probleem oplossen. Zij kozen voor het tijdelijk opvangen van regenwater op daken. Ons rioolstelsel kan de pieken niet goed aan. In veel steden is er daarom beleid om zoveel mogelijk groene daken te realiseren, die de piek van de regenval absorberen.

Gerecycled beton vangt smog

Naast de toepassing van beton met gerecycled toeslagmateriaal koos het studententeam Smog and Rain ook voor het opvangen van smog langs de wegen. Volgens hen is alleen het gebruik maken van gerecyclede grondstoffen niet voldoende. Het object moet hergebruikt kunnen worden in de eigen vorm, of indien dat niet mogelijk is, uiteindelijk vergruisd weer in te zetten zijn als grondstof. Ook de smog (CO₂-uitstoot) moet opgevangen worden, zodat het ingezet kan worden bijvoorbeeld als voeding voor planten in kassen.