VIADUCT STATION LANSINGERLAND, ZOETERMEER
Uittreksel artikel uit tijdschrift Bruggen
Auteurs: Dennis Dierikx, Gemeente Zoetermeer; Beate Vlaanderen, Arcadis Architecten; Jeroen van Schooten, Team V Architectuur;
Het nieuwe station Lansingerland-Zoetermeer is een toekomstbestendige, duurzame en groene vervoersknoop met een prettig verblijfsklimaat. Het hoofdconcept van het station is de creatie van een groene stedelijke ruimte op hoogte, een parkachtige laan boven de spoorlijn Utrecht – Den Haag en de snelweg A12. Hierdoor is een vervoersknooppunt ontstaan dat verschillende modaliteiten met elkaar verbindt.
Het is in de omgeving van Den Haag niet ongebruikelijk dat de tram door een lommerrijke laan rijdt met de rails in het gras. Daarom zijn veel bomen en struiken op het dek van het viaduct geplaatst en is de afscherming rondom uitgevoerd in een origineel takkenpatroon.
Naast de complexe vormen was het constructief een uitdaging om de randelementen met dunne takken te laten voldoen aan de strenge eisen. Over de hoogte van het brugdek zijn de elementen massief uitgevoerd. Dit dichte deel van de elementen is nabij de bovenzijde voorzien van drie oplegnokken en nabij de onderzijde van twee horizontale afstandhouders. In het dichte deel is thermisch verzinkte wapening in de vorm van een dubbel kruisnet aanwezig. In elke tak is een thermisch verzinkte wapeningsstaaf aangebracht. Deze wapening is niet benodigd vanwege de optredende (buig-trek)spanningen, maar om te voorkomen dat bij calamiteiten stukken van de takken in het spoor dan wel op de weg vallen (als gevolg van brosse breuk).
Er zijn twee typen randelementen, elk in drie verschillende hoogten. Om tot een economisch ontwerp van de elementen te komen, is er gewerkt met standaardisatie. In de basis bestaan de elementen uit twee hoofdvormen die afhankelijk van de positie op het kunstwerk zijn verkort of verlengd. Onderstaand zijn in figuur 1 drie subvormen van hoofdvorm 1 weergegeven, in figuur 2 drie subvormen van hoofdvorm 2.
Door met hoofdvormen en modulaire maten te werken, is voorkomen dat er voor ieder randelement een unieke bekisting gemaakt moest worden. Een dag na de stort worden de elementen ontkist. Het beton heeft dan nog niet zijn maximale sterkte bereikt. Met een speciaal geproduceerd hijsframe worden de elementen rechtstandig uit de mal gehesen. Het frame biedt de stijfheid die nodig is om spanningen in het beton te voorkomen. Omdat de randelementen zeer slank en hoog zijn, is er ook een speciaal kantelframe ontwikkeld om de elementen rechtop te zetten op de bouw, en een hijsframe met contragewicht om de elementen te monteren.
Om schade aan de randelementen tijdens transport te voorkomen, is in een later stadium besloten de takken aan de onderzijde van de elementen te koppelen met een horizontale regel in zeer-hogesterktebeton. Eenzelfde regel is toegevoegd ter hoogte van de leuning.
Begin 2017 werd gestart met het inbrengen van de eerste palen van station Lansingerland Zoetermeer. In de korte periode van circa twee jaar heeft men aan de oostzijde van Zoetermeer een complex kunstwerk gerealiseerd dat een belangrijke knoop in het alsmaar fijner wordende infranet van de Randstad wordt.
Animatie station Lansingerland:
Specificaties
Alle elementen hebben een breedte van 2,50 m. De hoogte varieert tussen 6,00 m en 7,60 m. Het open gedeelte van de elementen heeft een dikte van 160 mm, het dichte deel is 100 mm dik. Dit is minimaal benodigd om bevestigingsmiddelen in het beton te kunnen opnemen.
De massa van het lichtste element bedraagt 3.200 kg, die van het zwaarste 4.100 kg. Naast eigen gewicht en windbelasting dienen de elementen ook een leuningbelasting van 3,00 kN/m te kunnen opnemen op een hoogte van 1,0 m boven dekniveau.
Ontwerp constructie
Zoetermeer vormt door zijn ligging een overstappunt tussen het landelijke spoornet (heavyrail), Randstadrail (lightrail) en de regionale buslijnen. Bij het ontwerp van het station was één van de speerpunten het functioneel en toekomstvast ontwerpen van het kunstwerk. Door vroegtijdig in het ontwerpproces te anticiperen op het mobiliteitsvraagstuk van de toekomst, is een ontwerp tot stand gekomen met maximale flexibiliteit qua doorgroeimogelijkheden van deze infra-hub. Zo is rekening gehouden met verbreding van de A12, een verdubbeling van het heavyrailspoor en het doortrekken van de Iightrailverbinding richting Rotterdam.
