Vernuftige betonnen voile

Auteur: Foka Kempenaar

Eye-catcher van de Westfield Mall of the Netherlands is de gevel: hagelwitte prefabelementen van glasvezelversterkt beton (HPC) zijn sierlijk om het winkelcentrum heen gedrapeerd, als een grote voile. Een vernuftig ontwerp van MVSA Architects, dat kon worden gerealiseerd dankzij 3D-engineering, en gebruik van innovatieve (flexibelle) mallen.

Beton of composiet

Qua materiaalkeuze werd gedacht aan beton of composiet. Om een keuze te kunnen maken, zijn proefstukken gemaakt, die aan diverse tests zijn onderworpen. Senior architectural engineer Mark Ohm: ‘Naast de proefstukken hebben we ook gekeken naar twee referentieprojecten: beiden met ronde vormen, maar een met composietgevel en de ander met betongevel. Beton heeft de gewenste look en feel en voldoet aan de verwachte duurzaamheidseisen.’

In Bergen op Zoom is vervolgens een 1-op-1 mock-up gemaakt van een representatief deel van de gevel. Ruim een jaar lang is deze beoordeeld op allerlei facetten: blijft de kleur mooi wit, hoeveel procent titaan moet erin, krijg je graffiti er goed af, hoe repareer en reinig je de panelen het beste, hoe krijg je de gewenst matte uitstraling, wat is er mogelijk qua bevestiging?

Super efficiënt

De grote uitdaging bij de productie van deze bijzondere gevel was om meer dan 900 uniek gevormde elementen te engineeren, binnen multidisciplinaire eisen. Voor het storten van het beton gebruikte mbX uiteindelijk twee flexibele maltechnieken: de meeste extreme vormen zijn geproduceerd met uitgefreesde MDF-blokken. Voor de rest is een stalen tafelmal met dito rand gebruikt. Het horizontale vlak werd gemanipuleerd vlak voor het beton gehard was, zodat het betonelement de gewenste kromming kreeg.

Ook voor de MDF-bekisting is iets slims bedacht: het ontwerp voor de gevel is geheel opgezet in 3D. Vervolgens berekende een computerprogramma hoeveel elementen er uit één blok MDF konden worden gehaald. ‘Daarna zijn de elementen van klein naar groot uitgefreesd. Zo kwamen er uit één blok misschien wel tien verschillende panelen.’ Ook bij het creëren van de panelen voor de hoofdentree bracht het BIM-model uitkomst. Deze ingang moest met extra krommingen het publiek als het ware naar binnen ‘zuigen’. Via aanpassingen in het computermodel was meteen het effect zichtbaar qua maakbaarheid en voegverdeling. ‘Zo konden wij aangeven wat het gewenste beeld was en zag de leverancier gelijk welke maltechniek hij kon toepassen.’

Extra ruime voegen

De voegverdeling kwam al even ter sprake: ook daarover is tijdens het ontwerpproces uitgebreid nagedacht. De toleranties in verband met de ophanging van de panelen aan de achterconstructie waren +/- 4 mm (achterconstructie inclusief betonelementen). Tegelijkertijd wilde het ontwerpteam uiteraard dat de lijnen van het ontwerp zo strak mogelijk doorliepen. Daarom is gekozen voor een ruime voeg van 20 mm. Zo kon wat millimeters speelruimte worden behouden voor de montage, zonder dat dit esthetisch opviel.

Het nadeel van de ruime voegen is dat mensen daar vuil tussen kunnen gooien. Daarom is op lagere punten aan de achterzijde van de elementen gewerkt met aluminium zetwerk. Vuil wordt nu via diverse sparingen teruggeleid naar maaiveld. Aan de voorzijde zijn de gevelpanelen behandeld met een anti graffiti coating, en aan de achterkant zijn ze gehydrofobeerd. ‘Normaal wil je vocht buiten houden. Hier hebben we er bewust voor gekozen om water over de achterzijde van de gevel te laten verdwijnen, door de elementen omgekeerd te potdekselen, zodat je geen lekstrepen hebt.’

Vloeiend geheel

Aan de basis van deze nieuwe winkelbeleving staat het oude winkelcentrum van Leidschendam. Dat is deels gesloopt en aangevuld met nieuwbouw. De uitdaging lag bij de wens om oud en nieuw te verbinden. De oplossing werd een allesomvattende, vloeiend vormgegeven gevel. Daarbij heeft het vormgevingsteam zich laten inspireren door een foto van Naomi Campbell. Daarop zie je hoe haar voile haar outfit als het ware aaneensmeedt. Bovendien past een wit doek bij het gevoel van een verse start.

Meer informatie op de website van MVSA Architects over de making of the Westfield Mall of the Netherlands